Hoeveel beweeg jij? Dat bewegen goed voor je is, weten we allemaal. Toch bewegen we met zijn allen te weinig. Minder dan de helft (48%) van de 18 t/m 64 jarige Nederlanders voldoet aan de beweegrichtlijnen. Bij 65-plussers is dit ongeveer een derde, en onder kinderen vanaf de middelbare schoolleeftijd voldoet slechts 28% hieraan. Chronisch zieken en mensen met een beperking bewegen op alle leeftijden minder. Tijd om dat te veranderen! Vindt ook Maarten Stiggelbout, bewegingswetenschapper, buurtsportcoach en al dertig jaar in het leefstijlvak. Hij is nauw betrokken bij tal van lokale en landelijke beweeginitiatieven en zet zich in voor een actieve en vitale samenleving. We spraken Maarten over het belang van bewegen, de oplossingen die dichterbij zijn dan we denken, en hoeveel we kunnen besparen maar vooral ook kunnen bereiken, als we meer aandacht besteden aan preventie.
Leefstijl als opstap voor werklozen naar weer meedoen in de maatschappij
Maarten: “Ondanks de jarenlange inspanningen van veel organisaties in Nederland zijn er nog steeds veel mensen met een ongezonde leefstijl. Mensen met lager inkomen en opleidingsniveau hebben vaak overgewicht en een ongezonde leefstijl. Logisch, als je bedenkt dat ongezond voedsel vaak goedkoper is dan groenten en fruit.” Samen met de gemeente Woerden start Maarten daarom een initiatief gericht op langdurig werklozen. Met als doel uiteindelijk weer deel te nemen aan vrijwilligerswerk en actief mee te doen in de maatschappij. Maarten: “We nemen bij Stapjefitter een gezondere leefstijl als basis. Hierbij hoort dat je een goed dagritme hebt, gezonder eet en meer beweegt en je daardoor fitter en zelfverzekerder voelt. De volgende stap is een bijdrage leveren aan de maatschappij door bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. Als men eenmaal meedoet aan vrijwilligerswerk en vitaler/gezonder wordt, wordt de stap naar werk ook kleiner. In totaal hebben we 78 mensen begeleid, 75% is meer gaan bewegen en gezonder gaan eten, en vrijwel iedereen is vrijwilligerswerk gaan doen. Een aantal deelnemers heeft zelfs de stap naar werk gemaakt, die zijn gaan solliciteren of een opleiding gestart.”
“Een diabetespatiënt viel de eerste 2 jaar 15 kg af en kon uiteindelijk vrijwel volledig van de medicijnen af. Dit kunnen we met zoveel meer mensen bereiken.”
Meer aandacht voor preventie gezonde leefstijl
“Uit onderzoek van het Erasmus MC blijkt dat een gezonde leefstijl een preventieve werking heeft op het immuunsysteem en ook bij aandoeningen als corona positief werkt. Het stimuleren van een gezonde leefstijl en toename van de fitheid is van groot belang. Het is goed om meer aandacht te besteden aan preventie in plaats van zorg. Op een begroting van circa 100 miljard euro wordt minder dan 5% besteed aan preventie. Gelet op het belang van preventie moet dat omhoog naar minimaal 10%, waardoor de uiteindelijke kosten van de zorg op de lange termijn omlaag kunnen gaan. Dat kan op allerlei manieren: denk aan uitbreiding van gymlessen op scholen via vakdocenten lichamelijke opvoeding, of invoeren van de suikertax. In totaal kunnen we wellicht 10 miljard bezuinigen als we hier meer aandacht aan besteden, en we worden er alleen maar gezonder van! Neem bijvoorbeeld cliënten met diabetes type 2. Hen geven we beweegadvies, eigenlijk bewegen op recept. Daarvoor hebben we bijvoorbeeld wandelgroepen georganiseerd. Een diabetespatiënt viel de eerste 2 jaar 15 kg af en kon uiteindelijk vrijwel volledig van de medicijnen af. Dit kunnen we met zoveel meer mensen bereiken.”
“Op een begroting van ruim 100 miljard euro wordt minder dan 5% besteed aan preventie. Gelet op het belang van preventie moet dat omhoog naar minimaal 10%, waardoor de uiteindelijke kosten van de zorg op de lange termijn omlaag gaan.”
Initiatieven gezonde leefstijl
“Er zijn nog zoveel vlakken waar we op kunnen winnen. Volgens het CBS had in 2019 54% van de volwassen mannen en 43% van de volwassen vrouwen (20+ jaar) overgewicht (BMI ≥ 25). Voor jongeren ligt dit percentage lager, maar ook daarvan heeft 13% overgewicht. Het is bekend dat overgewicht mede wordt veroorzaakt door onvoldoende bewegen en ongezonde voeding. Al met al voldoende argumenten om nadrukkelijk in te zetten op het bevorderen van een gezonde leefstijl. Als verzorgingstehuizen zich meer richten op bewegen krijgen we de ouderen meer in beweging. In Rotterdam kijken we nu ook hoe de mantelzorgers van deze mensen mee kunnen laten doen. Samen bewegen motiveert. Op de scholen zou de gymles uitgebreid kunnen worden naar twee keer per week. Niet alleen op de basisschool, maar juist ook op de middelbare school. Dan is er vanuit school een goede basis.”
Samenwerkingen bij leefstijl en obesitas
Maarten werkt ook samen met FysioHolland en Sport Performance Center Rijnmond in Rotterdam. “Bij het initiatief RijnmondFit startte een groep van 10 mensen met obesitas. Daarvan zijn twee deelnemers van 240 en 232 ruim 80 kg afgevallen in een jaar tijd. Deels ook door een maagverkleining, maar ook door heel hard werken onder goede begeleiding. Als je naar een sportschool gaat, is of de begeleiding vaak beperkt doordat instructeurs te weinig tijd voor je hebben Er is meer nodig dan een reguliere sportschool om deze mensen te helpen. De samenwerking tussen partijen als de (huis)arts, de diëtist, de fysiotherapeut en de sportinstructeur is onmisbaar. Zo bouw je een stevig netwerk op voor de groepen die deze begeleiding verdienen. Fysieke klachten worden bij het SPC Rijnmond direct gecheckt door de fysiotherapeuten van FysioHolland. En andersom geldt hetzelfde. Zo kunnen cliënten na hun klachten blijven trainen bij het Sport Performance Center. Die zijn er ook voor kinderen waarvan de ouders in de bijstand zitten. Via het Jeugdfonds Sport en Cultuur kunnen zij sporten bij SPC Rijnmond. De lage inkomens hebben ondersteuning nodig op leefstijl en gezondheid.”
“Er is meer nodig dan een reguliere sportschool om mensen met obesitas te helpen.”
Vergoeding voor leefstijl aanpak vanuit de zorgverzekering
“Er worden pakketten door de zorgverzekeraar ondersteund, zoals de Beweegkuur, COOL en Slimmer. Hierbij wordt voeding, bewegen en coaching gecombineerd. Dat is al heel waardevol. De nadruk ligt op voeding en leefstijlcoaching. Toch kan de ondersteuning vanuit zorgverzekeraars nog beter. Bijvoorbeeld door bewegen als onderdeel van de behandeling bij chronische ziekten zoals diabetes, in plaats van het enkel voorschrijven van medicijnen. Eén van onze ambassadeurs is internist-endocrinoloog Prof. Dr. Liesbeth van Rossum van het Erasmus MC. Zij gelooft er in dat SPC Rijnmond één van de geschikte plekken is waar mensen met obesitas op een veilige verantwoorde manier geholpen worden. De testen en metingen worden gedaan door FysioHolland, de voedings- en leefstijlcoaching onder andere door Buro Hurkmans en Houtman en de fysieke training door SPC Rijnmond. Kinderen met overgewicht of met een beperking kunnen via FitKids de juiste begeleiding krijgen en uiteindelijk doorstromen naar het reguliere sportaanbod. Samenwerking tussen de partners is hierbij de sleutel!”
Motiveren naar een gezonde leefstijl
“Ik ben ervan overtuigd dat een groepsaanpak goed werkt, omdat mensen elkaar motiveren. Ook helpt het wanneer je inzicht geeft. Pak bijvoorbeeld de stappenteller erbij. Ik zie veel mensen die denken dat ze actief zijn, totdat zij op hun stappenteller zien dat zij nog geen 3000 stappen per dag zetten. Voor de gezondheid is echter 7.500 stappen per dag de richtlijn. Of kijk eens op de caloriewijzer van het Voedingscentrum. Dat maakt heel concreet hoeveel je moet lopen om dat stukje taart of dat glas wijn er weer af te trainen. En tot slot werkt mond-tot-mondreclame heel goed. Er zijn vaak een paar ambassadeurs die de stap zetten. Als we kunnen aanbieden dat hun vrienden, familieleden of kennissen mee kunnen, motiveren zij elkaar om te gaan sporten. Dat werkt!”
Tips starten met bewegen
Vind je het lastig om te starten met bewegen? Dan heeft Maarten nog een laatste tip: “Als je plezier hebt in bewegen is het gemakkelijker om het een vast onderdeel te maken van je dagelijkse bezigheden. Er is veel informatie online te vinden met het sportaanbod in jouw buurt. Kijk eens wat je leuk vindt en probeer het. Ga naar een proefles, bevalt het niet? Dan is er wel een andere sport die goed bij je past. Of maak een afspraak met iemand met hetzelfde doel om samen te gaan wandelen. Dat is gezellig en je hebt een afspraak staan die je niet zomaar af wilt zeggen.
Starten met bewegen onder begeleiding van de fysiotherapeut?
Dat kan! We staan klaar om je te begeleiden, neem contact op via 088 374 16 00 of kijk op ons locatieoverzicht voor een locatie bij jou in de buurt.