Leef je dagelijks met een chronische ziekte? Door de huidige situatie ben je waarschijnlijk voorzichtiger en ga je minder de deur uit. Met als gevolg een nadelig effect op je algehele conditie. In de praktijk zien we de consequenties van de coronamaatregelen bij cliënten met een chronische aandoening. Een zorgelijke ontwikkeling volgens fysiotherapeut Philippe Crescente, werkzaam bij FysioHolland Maastricht. Philippe ziet dagelijks veel mensen met een chronische aandoening in zijn praktijk. Met name de COPD-cliënt is een relatief grote groep. Uit de testen die hij met deze cliënten doet, is bij alle cliënten een achteruitgang te zien in hun gezondheid. “Juist bij mensen die al gezondheidsproblemen ervaren, is het monitoren en contact houden met hun fysiotherapeut onmisbaar.”
Meetbare achteruitgang bij COPD-cliënten
Er is een meetbare achteruitgang te zien in de testresultaten van de COPD-cliënten. Philippe: “De angst om besmet te raken met corona zorgt ervoor dat deze kwetsbare groep mensen zich steeds meer thuis opsluit. Hierdoor zijn zij een stuk minder actief dan voorheen. Ook het mentale aspect draagt bij aan de achteruitgang. Er heerst veel angst, cliënten zijn bang om op pad te gaan en gaan bijvoorbeeld niet meer naar de huisarts, de sportschool of de fysiotherapeut. Controle-afspraken in het ziekenhuis worden ook geannuleerd, waardoor de extra motivatie ook afneemt.”
Frenk leeft dagelijks met zijn COPD
Frenk (56 jaar) traint bij Philippe: “Mijn dagelijks leven wordt beperkt door mijn COPD klachten. Ik werk sinds 2016 niet meer, mijn energie is beperkt en ik moet mijn leven dagelijks aanpassen aan mijn ziekte. Door de coronatijd heb ik een flinke terugval, omdat therapie en sporten tijdelijk niet mogelijk was. Door het weinige sociale contact en thuis zitten, wordt de dagelijkse beweging ook heel beperkt. Door fysiotherapie en onder begeleiding sporten probeer ik mijn longcapaciteit en levensstandaard op peil te houden en waar mogelijk te verbeteren. Doordat de therapie vanuit de verzekering nu ook nog maar een keer per week mogelijk is, is dit heel moeilijk terug op te bouwen en is er eerder terugval dan vooruitgang.”
Philippe: “Het is logisch dat we deze resultaten zien. Niemand wist iets over het coronavirus en hoe ermee om te gaan. En uit veiligheid voor ons allemaal, en zeker ook de kwetsbare groepen, kwam de lockdown. Echter zien we daar nu de directe gevolgen van. Veel cliënten zijn achteruit gegaan in conditie, en het probleem is dat fysieke achteruitgang juist voor deze doelgroep bijna onomkeerbaar is.”
“Een COPD-cliënt is erg afhankelijk van zijn of haar lichamelijke conditie om in het dagelijks leven te kunnen blijven functioneren. Bewegen is essentieel om verergering van ernstige klachten als benauwdheid te voorkomen.”
Voorkom verergering van je klachten: blijf bewegen
Philippe geeft een voorbeeld: “Ik neem elke drie maanden als vast onderdeel een wandeltest af bij COPD-cliënten om de voortgang te meten. Hierbij moet je in zes minuten een zo groot mogelijke afstand afleggen. Ik zie hierin steevast bij alle cliënten uit deze cliëntengroep een duidelijke achteruitgang. Helaas zie ik bij andere chronische cliënten met bijvoorbeeld MS, na een beroerte, met artrose en diabetescliënten dezelfde ontwikkeling.” Dat is zorgwekkend, want juist deze groep heeft een aandoening die rechtstreeks de conditie beïnvloedt. “Een COPD-cliënt is erg afhankelijk van zijn of haar lichamelijke conditie om in het dagelijks leven te kunnen blijven functioneren. Bewegen is essentieel om verergering van ernstige klachten als benauwdheid te voorkomen.”
Motiveer elkaar om meer te bewegen
De zorg door huisartsen en specialisten in ziekenhuizen wordt nu afgeschaald om de gevolgen van corona op te vangen. Philippe: “Om als COPD- of diabetes cliënt een afspraak in het ziekenhuis te krijgen, is nu een stuk lastiger. Ik snap de noodzaak, maar ik zie ook het tegenovergestelde effect van wat we willen bereiken. Cliënten gaan achteruit door minder controle en minder betrokkenheid. De artsen en therapeuten zijn er niet alleen voor de fysieke controle, maar geven ook vaak een extra motivatie of impuls door het belang van bewegen te blijven benadrukken. Ik zie nu dat cliënten minder gaan bewegen, zich minder goed voelen, achteruit gaan en daardoor straks alleen maar meer afspraken en medicatie nodig hebben. Vanuit het belang van de volksgezondheid staan we met elkaar voor de taak om cliënten te motiveren om te blijven bewegen.”
“Het is in het belang van de cliënt dat de fysiotherapie de huisarts en het ziekenhuis meer kan ontlasten”
Fysiotherapie kan huisartsen ontlasten
“We vinden het als fysiotherapeuten belangrijk om juist nu het contact met onze cliënten te onderhouden. Bel mensen na, vraag hoe het met ze gaat. Motiveer en ondersteun om te bewegen. Maak resultaten inzichtelijk door testen uit te voeren, zoals de zes minuten wandeltest. Fysiotherapeuten kunnen ook de ziekenhuizen en huisartsen sterk ontlasten op meerdere gebieden, maar dat wordt vaak nog onvoldoende benut. Claudicatio cliënten worden voor het grootste gedeelte nog steeds door de huisarts gezien. De fysiotherapeut kan deze zorg uit handen nemen door looptherapie. Hiervan is het effect bewezen. Bedenk bijvoorbeeld dat een derde via de vaatpoli bij ons terechtkomt. Het grootste gedeelte van deze cliënten wordt nog steeds gezien door de huisarts terwijl dat niet nodig is. Maar ook onderzoek naar algemene rugklachten wordt nu nog vaak door de huisarts gedaan. Er wordt wellicht besloten om een foto te maken in het ziekenhuis, om uit te sluiten dat er niks aan de hand is. Terwijl de fysiotherapeut in dat geval veel gerichter kan onderzoeken en een foto, en dus extra belastingen op de ziekenhuizen, helemaal niet nodig is.”
Feiten
- 48% van alle 40-plussers heeft een chronische aandoening (bron: factsheet Vektis 2019)
- Top 5 chronische aandoeningen: kanker, diabetes, COPD/astma (longziektes), dementie/Parkinson en hart- en vaatziekten.
- In 2019 hadden 584.600 mensen COPD (chronische bronchitis en/of emfyseem) (bron: volksgezondheidenzorg.info Rijksoverheid)
- In 2017 waren er 33.735 ziekenhuisopnamen van mensen met COPD, met een gemiddelde opnameduur van 7,6 dagen.